سامانه مودیان مالیاتی سامانه‌ای است که با هدف جمع‌آوری و یکپارچه‌سازی اطلاعات مربوط به مؤدیان مالیاتی راه‌اندازی شده است. طبق این قانون تاریخ‌های مشخصی به عنوان فراخوان‌های اجرای این قانون اعلام شده که بر اساس آن در هر یک از این تاریخ‌ها، گروهی از شرکت‌ها مشمول اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه‌های مؤدیان هستند. هر مؤدی باید مراحل مشخصی را برای اتصال به سامانه مؤدیان طی و در نهایت ارسال صورت حساب الکترونیکی را به این سامانه انجام دهد.
سامانه مودیان مالیاتی چیست؟
سامانه مودیان که با وارد شدن به آدرس اینترنتی tp.tax.gov.ir امکان ورود به آن برای مودیان مالیاتی مشمول فراهم می‌شود، جهت ثبت نام و ارسال صورت حساب الکترونیکی مودیان مالیاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبق قانون ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی از وظایف صاحبان مشاغل اعلام شده است. این سامانه همچنین جهت دریافت گزارش‌های الکترونیکی مودیان تعبیه شده است.
این سامانه تحت مدیریت سازمان امور مالیاتی کشور و با هدف جلوگیری از فرار مالیاتی ایجاد شده و فعالیت می‌کند. طبق قانون مصوب در آبان ماه سال 1398، هر فرد مشمول مالیات موظف است برای ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی اقدام کند. در این سامانه به هر مودی مالیاتی یک کارپوشه اختصاص داده می‌شود که در واقع راه ارتباطی مودیان با سازمان امور مالیاتی است. مشمولین می‌بایستی صورتحسابهای الکترونیک خود را در موعدهای مشخص، تحویل این سامانه دهند.
همه اشخاص حقیقی و حقوقی ملزم به ارسال صورتحساب الکترونیکی هستند و عدم ثبت نام و ارسال صورت حساب‌ها به این سامانه، منجر به جریمه حداقل 10% از فروش خواهد شد. به همین جهت برای این که در انجام فرآیندهای مالیاتی با مشکلی مواجه نشوید، لازم است تا کار با این سامانه را به خوبی بیاموزید. در ادامه این مطلب نحوه ثبت نام و ارسال صورت حساب الکترونیکی در سامانه مودیان مالیاتی را با هم بررسی خواهیم کرد.
مراحل ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی
- ثبت نام الکترونیکی در نظام مالیاتی و تشکیل پرونده
- دریافت فایل CSR، کلید خصوصی و کلید عمومی
- دریافت گواهی امضای الکترونیکی و کلید گواهی (مخصوص اشخاص حقوقی)
- ثبت نام و ورود به کارپوشه سامانه مودیان
- ایجاد و دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی
- دریافت شناسه کالاها و خدمات و ورود اطلاعات در نرم افزار حسیب
1. نحوه ثبت نام الکترونیکی در نظام مالیاتی
در زیر به شرح کوتاهی درباره مراحل ثبت نام الکترونیک خواهیم پرداخت:
1. پیش ثبت نام الکترونیک: اولین مرحله ثبت نام الکترونیک مرحله پیش ثبت نام می‌باشد. وارد سایت سازمان امور مالیاتی به آدرس https://my.tax.gov.ir شوید. در این مرحله می‌بایست اطلاعات پایه‌ای خود را وارد نمائید. در ادامه بعد از تکمیل اطلاعات درخواستی روی کلید تائید کلیک کنید تا وارد مرحله بعدی شوید. توجه داشته باشید که چنانچه تا هفت روز اطلاعات خود را تایید نکنید پرونده ایجاد شده به صورت خودکار حذف خواهد شد.
2. راستی آزمایی اطلاعات: در این مرحله اطلاعات ثبت شده توسط شما در مرحله پیش ثبت نام بررسی شده و صحت آن مورد اعتبارسنجی قرار خواهد گرفت. در صورتی که در اطلاعات وارده شما مغایرتی یافت شود، موضوع با پیامک به شما اطلاعات داده شده و بایستی مجدد وارد سامانه پیش ثبت نام شده و مرحله قبل را تکرار نمایید.
3. تولید و ارسال اطلاعات کاربری: در صورتی که اطلاعات اولیه پیش ثبت نام شما مورد تایید قرار گیرد، یک نام کاربری و کلمه عبور برای شما ایجاد شده و این اطلاعات به صورت پیامک به شماره تلفن همراه ثبتی شما ارسال خواهد شد.
4. ثبت نام الکترونیک: پس از دریافت اطلاعات کاربری قادر خواهید بود وارد سامانه ثبت نام شوید. پس از ورود به سامانه می‌بایست اطلاعات تکمیلی در خصوص شرکت یا فروشگاه خود را در فرم‌های این سامانه تکمیل نمایید. همچنین می‌توانید اطلاعات پایه‌ای که در مرحله ثبت نام وارد نمودید را ویرایش نمایید. در نهایت پس از تکمیل همه اطلاعات خواسته شده کلید تایید نهایی را فشار دهید.
2. دریافت فایل CSR، کلید خصوصی و کلید عمومی
جهت دریافت کد شناسه مالیاتی و ارسال اطلاعات از نرم افزار به سامانه مودیان نیاز است تا کلید عمومی و خصوصی و برای اشخاص حقوقی فایل CSR ایجاد شوند. برای ایجاد این فایل‌ها می‌توانید از سرویس تسهیل کننده صدور امضای دیجیتال حسیب پرداز کمک بیگرید. در صورت تولید کلیدها از طریق این سرویس برای اشخاص حقوقی به بخش 3 این راهنما و برای اشخاص حقیقی به بخش 4 راهنما مراجعه فرمائید.
برای تولید دستی کلیدها از طریق برنامه OpenSSL از راهنمای زیر استفاده کنید:
برای به دست آوردن کلید خصوصی و عمومی و فایل CSR بایستی نرم افزار OpenSSL را روی رایانه خود نصب نمایید. این نرم افزار را می‌توانید از طریق لینک دانلود نرم افزار OpenSSL دریافت کرده و روی سیستم خود نصب کنید. پس از اتمام نصب OpenSSl باید مراحل را انجام دهید.
در ابتدا باید از طریق نرم افزار Notepad کامپیوتر یک فایل به نام fa.cnf در پوشه Bin نرم افزار OpenSSL ایجاد کنیم. برای این کار از طریق دکمه جستجوی ویندوز عبارت Note را جستجو می‌کنیم و نرم افزار Notepad را باز می‌کنیم. سپس در نرم افزار Notepad از منوی File گزینه Save As را انتخاب می‌کنیم.
سپس در پنجره باز شده از قسمت آدرس بار بالای صفحه پوشه Bin در پوشه نرم افزار OpenSSL را انتخاب می‌کنیم (توجه کنید که مسیر نصب ممکن است در سیستم شما متفاوت باشد). در پایین پنجره در قسمت File name عبارت fa.cnf را نوشته و Save as type را روی گزینه All Files قرار می‌دهیم. دقت کنید که قسمت Encoding حتما روی UTF-8 باشد و سپس روی دکمه ذخیره کلیک کنید.
نکته: در صورتی که امکان ساخت فایل در مسیر مشخص شده وجود ندارد، فایل را در مسیر دیگری ایجاد کرده و سپس به فولدر bin انتقال دهید.
بعد از این کار فایل ایجاد شده را با نرم افزار Notepad باز کرده و با توجه به نوع شخص (حقیقی یا حقوقی) کد مربوط به خود را را کامل در این فایل کپی کرده و مقادیر مشخص شده با رنگ قرمز را با مشخصات خود مطابق جدول تکمیل نمایید.
کد مربوط به اشخاص حقوقی
نمونه کد فایل CNF مربوط به اشخاص حقوقی:
برای مثال برای شرکت حسیب فایل با موارد زیر پر خواهند شد:
[req]
prompt = no
distinguished_name = dn
[dn]
CN = Hasib [Stamp]
serialNumber = 10******6
O = Non-Governmental
3.OU = واحد سازمانی مربوطه (اختیاری)
2.OU = واحد سازمانی مربوطه (اختیاری)
1.OU = حسیب
C = IR
کد مربوط به اشخاص حقیقی
نمونه کد فایل CNF مربوط به اشخاص حقیقی:
برای مثال برای یک شخص به نام آقای حسینی با موارد زیر پر خواهد شد:
[req]
prompt = no
distinguished_name = dn
[dn]
CN = hosseini [Sign]
serialNumber = 0016*****3
O = unaffiliated
C = IR
SN = حسینی
ST = تهران
L = ملارد
* در این کد CN برابر با نام خانوادگی به انگلیسی و بدون فاصله، SerialNumber برابر با کد ملی، SN برابر با نام خانوادگی به فارسی، ST برابر با نام استان و L برابر با نام شهر می‌باشد.
پس از تکمیل این موارد بر اساس نوع شخص فایل را ذخیره کنید (از طریق منوی File و گزینه Save و یا کلیدهای ترکیبی Ctrl + S).
بعد از این کار در قسمت جستجوی ویندوز عبارت CMD را تایپ کنید و برنامه Command را به عنوان ادمین باز کنید (Run as administrator کنید) تا صفحه فرمان باز شود یا با زدن دکمه‌های win + R پنجره Run را باز کنید، سپس عبارت CMD را تایپ کنید و Enter را روی کیبورد فشار دهید.
سپس به ترتیب دستورات زیر را تایپ کنید و بعد از هر خط کلید Enter را روی کیبورد فشار دهید.
CD \
CD C:\Program Files\OpenSSL-Win64\bin
openssl req -new -utf8 -nameopt multiline,utf8 -config fa.cnf -newkey rsa:2048 -nodes -keyout fa.key -out fa.csr
نکته: در صورتی که با خطای دسترسی مواجه شدید حتما برنامه Command را به عنوان ادمین باز کنید.
در صورتی که کدها به صورت صحیح وارد شده باشند، در پوشه bin نرم افزار OpenSSL دو فایل زیر ایجاد خواهد شد. فایل fa.csr فایل درخواست گواهی و فایل با نام fa.key کلید خصوصی گواهی می‌باشد.
پس از این کار برای به دست آوردن کلید عمومی مورد نیاز برای دریافت شناسه مالیاتی برای اشخاص حقیقی می‌بایست کد زیر نیز در ادامه سه خط کد بالا اجرا شود (برای دریافت کلید عمومی مخصوص اشخاص حقوقی به بخش شماره 3 این راهنما یعنی دریافت گواهی امضای الکترونیک مراجعه کنید).
openssl.exe req -in fa.csr -noout -pubkey -out pubkey.txt
با اجرای این کد فایل سومی با نام pubkey در پوشه موردنظر ایجاد می‌شود که حاوی کلید عمومی است. برای دریافت کد شناسه مالیاتی از طریق این فایل به بخش شماره 4 این راهنما مراجعه کنید.
3. دریافت گواهی امضای الکترونیک (مخصوص اشخاص حقوقی)
در ابتدای باید بدانیم که امضای الکترونیک چیست؟ امضا الکترونیک، یک سند الکترونیکی امضاشده و غیرقابل جعل می‌باشد که معرف هویت فردی است. یکی از پرکاربردترین موارد امضای الکترونیک (توکن) یا امضا الکترونیکی در ایران جهت استفاده برای شرکت در مناقصات و مزایدات می‌باشد. استفاده از گواهی امضای الکترونیکی جهت ثبت نام در سامانه مودیان لازم می‌باشد.
در ادامه با مراحل دریافت گواهی امضای الکترونیک آشنا خواهیم شد:
راهنمای مراحل درخواست و دریافت گواهی امضای الکترونیک (از طریق فایل CSR)
در ابتدا با مراجعه به سایت مرکز صدور گواهی الکترونیکی عام طبق تصویر زیر روی گزینه ”درخواست و صدور گواهی الکترونیکی” کلیک کرده و سپس گزینه ثبت نام را انتخاب کنید.
در صفحه جدید باز شده مطابق تصویر زیر بایستی موارد خواسته شده در 3 مرحله را تکمیل نمایید.
با تکمیل بخش‌های مشخص شده و کلیک روی گزینه “ثبت نام” در انتهای صفحه، با پیغام “ثبت نام شما با موفقیت انجام شد” مواجه خواهید شد. سپس طبق تصویر زیر با وارد کردن نام کاربری (همان کد ملی شما) و رمز عبوری که تعیین کرده اید، روی قسمت ورود متقاضیان امضای الکترونیکی کلیک نمایید.
بعد از ورود به پرتال مرکز صدور گواهی الکترونیکی میانی عام، از سمت راست، گزینه ثبت درخواست گواهی الکترونیکی یا “ثبت درخواست گواهی از طریق فایل CSR” را انتخاب نمایید. صدور درخواست گواهی الکترونیکی حاوی CSR با کد رهگیری، در سامانه صدور مرکز میانی عام وجود دارد و در این نوع صدور نیاز به توکن سخت افزاری نبوده و فایل گواهی به متقاضی تحویل داده می‌شود.
سپس در بخش زیر باید با توجه به نوع درخواست، گزینه‌ها را انتخاب کنید، در تصاویر زیر به عنوان مثال، یک شرکت حقوقی خصوصی در نظر گرفته شده است.
در این فرم در کادر مشخص شده در تصویر بالا با شماره 3 شما باید محتوای فایل fa.csr ساخته شده در مرحله قبل را در اختیار مرکز صدور گواهی الکترونیکی قرار دهید تا گواهی شما مطابق با فایل config صادر شود. برای این کار فایل fa.csr را با Notpad باز کنید و محتوای داخل آن را Copy کرده و در قسمت زیر در سایت “مرکز صدور گواهی الکترونیکی میانی عام” یعنی محتوای درخواست گواهی Paste نمایید.
پس از زدن دکمه بررسی درخواست، جدولی نمایان می‌شود که اطلاعات درج شده در مراحل قبل را نمایش داده و در صورت صحیح بودن، وضعیت آن با تیک سبز رنگ نمایان خواهد شد.
در صورت تائید تمام فیلدها روی دکمه نمایش اطلاعات فرم کلیک می‌کنیم. در قسمت بعد باید فرم‌های نمایش داده شده را تکمیل کرده و در انتها مبلغ تعیین شده را پرداخت کنید.
در نهایت پس از ثبت فرم، کد رهگیری مرتبط با “گواهی مهرسازمانی وابسته به غیردولت” را دریافت می‌کنید که باید با مراجعه به لیست دفاتر ثبت نام که در سمت راست پروفایل شما قرار دارد، نسبت به دریافت گواهی مهرسازمانی مرتبط اقدام نمایید.
پس از دریافت گواهی مهرسازمانی، باید کلید عمومی را استخراج کرده و در کارپوشه سامانه مودیان، کد حافظه یکتا دریافت نمایید. در ادامه به شرح مراحل این بخش خواهیم پرداخت.
راهنمای مراحل استخراج کلید عمومی
برای به دست آوردن کلید عمومی باید آن را از فایل crt.* دریافت شده در مرحله قبل، استخراج کنیم که این کار از طریق نرم افزار OpenSSL انجام خواهد شد. برای این کار ابتدا روی فایل cer دابل کلیک کرده و با رفتن به تب Detail گزینه Copy to File را انتخاب می‌کنیم و سپس روی دکمه OK کلیک می‌کنیم.
روی کلید Next کلیک می‌کنیم و در پنجره باز شده گزینه base64 decode X.5.9 (.CER) را انتخاب کرده و Next را می‌زنیم.
در پنجره بعد بر روی دکمه brows کلیک کرده و در پنجره باز شده به آدرس C:\Program Files\OpenSSL-Win64\bin بروید. در قسمت name file اسم فایل را (به عنوان مثال mystamp) تایپ کرده و گزینه save را بزنید؛ مراحل بعدی را با تنظیمات پیش فرض ادامه داده و در نهایت گواهی را در مسیر مشخص شده ذخیره نمایید.
نکته مهم: در صورتی که به دلایل امنیتی ویندوز اجازه ساخت فایل در مسیر بالا را نداد، این فایل را در مسیر دیگری (مانند Desktop) ذخیره کرده و پس از ساخت فایل آن را به مسیر C:\Program Files\OpenSSL-Win64\bin انتقال دهید.
سپس مانند مراحل طی شده در بخش قبلی از قسمت جستجوی ویندوز برنامه command را به صورت ادمین باز می‌کنیم و دستورات زیر را به ترتیب تایپ کرده و کلید Enter را می‌زنیم.
CD\
CD C:\Program Files\OpenSSL-Win64\bin
openssl x509 -pubkey -noout -in mystamp.cer > pubkey.txt
پس از اجرای دستورات بالا و در صورت موفقیت آمیز بودن، یک فایل با نام pubkey.txt در پوشه C:\Program Files\OpenSSL-Win64\bin ایجاد خواهد شد. این فایل را با Notepad باز کرده و محتوای آن را کپی کنید. این کد را برای دریافت کد یکتای حافظه مالیاتی مرحله بعد نیاز خواهیم داشت.
4. ثبت نام و ورود به کارپوشه سامانه مودیان
برای ثبت نام ابتدا وارد صفحه مربوط به “درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی” به آدرس https://my.tax.gov.ir شوید.
در صفحه ثبت نام، کد ملی یا شناسه ملی یا کد فراگیر، شماره همراه و تاریخ تولد را وارد کرده و یک رمز عبور انتخاب کنید و در قسمت رمز عبور وارد نمائید. سپس، عبارتی که در تصویر امنیتی نمایش داده شده را وارد کنید و در انتها دکمه ثبت نام را بزنید.
نکته: برای ثبت نام اشخاص حقوقی باید از گزینه “ثبت نام اشخاص حقوقی” استفاده نمایید. لازم بذکر است اشخاص حقوقی بعد از این که در اداره ثبت، شرکت خود را ثبت می‌کنند، شرکت به صورت خودکار از سوی این اداره در سامانه مالیاتی ثبت نام می‌شود. نام کاربری و کلمه عبور برای شرکت پیامک شده است که می‌توانید از آن برای ورود به سامانه استفاده نمایید.
در مرحله بعدی، یک کد احراز هویت به شماره موبایل اعلام شده، ارسال می‌شود که باید به منظور احراز هویت و تأیید موبایل در بخش زیر وارد شود.
با وارد کردن کد پیامک دریافت شده و کلیک بر روی دکمه ورود به سامانه، شما وارد صفحه اصلی مربوط به درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی خود شده و با کلیک بر روی گزینه ورود به کارپوشه از گزینه‌های سمت راست میزکار و یا کلیدهای میانبر صفحه اصلی، مستقیما وارد کارپوشه سامانه مودیان خودتان شوید.
پس از ورود به کارپوشه سامانه مودیان، پرونده‌های مالیاتی خود را مشاهده خواهید کرد که می‌توانید با کلیک روی ورود به پرونده، پرونده مورد نظر خود را انتخاب نمایید.
بدین ترتیب وارد صفحه بعد خواهید شد که میزکار مربوط به پرونده شما در آن نمایش داده شده است که شامل دسترسی‌های سریع و خلاصه وضعیت و سایر اطلاعات است. حال جهت ارسال صورتحسابهای خود به سامانه نیاز به دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی دارید که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
5. دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی
برای دریافت شناسه از قسمت سمت راست میز کار سامانه مودیان، قسمت عضویت، سپس گزینه شناسه‌های یکتا حافظه مالیاتی و سپس دریافت شناسه یکتا حافظه مالیاتی را انتخاب کنید.
در بخش بعدی گزینه توسط مودی را انتخاب نموده و سپس دکمه بعدی را بزنید.
در بخش بعدی باید کلید عمومی امضا حافظه را که در بخش 3 برای اشخاص حقیقی یا در بخش 4 برای اشخاص حقوقی ایجاد کردیم بارگذاری کنید. برای این کار فایل pubkey.txt ایجاد شده در مرحله قبل را در بخش مشخص شده بارگذاری کنید و بعد دکمه بعدی را بزنید.
در بخش بعدی کد پستی مربوط به شعبه و یا دفتر سازمان خود را انتخاب نمایید.
در بخش بعدی در صورتی که قصد ارسال صورتحساب الکترونیکی نوع 3 را دارید باید کد حافظه یکتای مالیاتی را برای یکی از ابزارهای پرداخت خود انتخاب کنید. در غیر اینصورت نیاز به انتخاب ابزار پرداخت نیست و می‌توانید بدون انتخاب، کلید بعدی را کلیک کنید.
در بخش بعدی نیز در صورتی که از حافظه مالیاتی و پایانه‌های فروشگاهی خاصی برای ارسال اطلاعات استفاده نمی‌کنید، گزینه‌ای را انتخاب نکنید و فقط روی کلید بعدی کلیک کنید.
در نهایت با نمایش اطلاعات درج شده، با تأیید نهایی، کد حافظه یکتای مالیاتی شما صادر شده و نمایش داده می‌شود.
6. دریافت شناسه کالاها و خدمات و ورود اطلاعات در نرم افزار حسیب
پس از دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی و کلید خصوصی باید این اطلاعات در نرم افزار حسابداری حسیب وارد شوند. جهت انجام این کار ابتدا از منوی تعاریف، مشخصات موسسه را انتخاب می‌کنیم.
سپس در فرم باز شده روی سربرگ سامانه مودیان کلیک کرده و در کادر شناسه حافظه مالیاتی، شناسه یکتای دریافت شده در مرحله قبل را وارد کرده و در کادر کلید خصوصی نیز کلید خصوصی دریافت شده در مرحله قبل را وارد می‌کنیم و سپس کلید تائید را می‌زنیم.
در مرحله بعد می‌بایست فایل لیست کالا و خدمات در سامانه مودیان را از مرکز دانلود بخش فایل‌های جانبی دانلود کرده و شناسه تجارت کالا و همچنین واحد شمارشی استاندارد کالا و خدمات خود را در آن جستجو و پیدا کنید. سپس وارد مشخصات کالا و خدمات شده (از بخش گزارشات > لیست مرجع کالا و خدمات > اصلاح مشخصات کالا) و شناسه تجارت کالا و واحد شمارشی استاندارد را مانند تصویر زیر برای هر کالا وارد کنید.
پس از وارد کردن این اطلاعات برای کالاها جهت ارسال صورتحساب به سامانه مودیان، به عنوان مثال، وارد فاکتور فروش شده و روی دکمه ارسال صورتحساب به سامانه مودیان کلیک می‌کنیم (در صورتی که قبلا این صورتحساب ارسال شده باشد در قسمت خلاصه فاکتور شناسه منحصر بفرد مالیاتی صورتحساب را مشاهده خواهید کرد).
در فرم باز شده اطلاعات صورتحساب ارسال شده به سامانه مودیان قابل مشاهده است که با کلیک روی کلید استعلام وضعیت صورتحساب از سامانه مودیان می‌توانید وضعیت صورتحساب را بررسی کنید.
ویدیوی آموزشی ارسال صورتحساب به سامانه مودیان: