مفاهیم مالیاتی

مهم‌ترین مفاهیم مالیاتی که در مراودات و مکاتبات مالیاتی کاربرد بسیار زیادی دارند به شرح زیر است:

سازمان امور مالیاتی کشور

براساس ماده ۵۹ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، سازمان امور مالیاتی کشور یک موسسه دولتی بوده و زیرنظر وزارت امور اقتصادی و دارایی ایجاد شده و کلیه اختیارات، وظایف، کارکنان، امکانات و تجهیزات موجود وزارت امور اقتصادی و دارایی که در معاونت امور مالیاتی و بخش‌ها و حوزه‌های مالیاتی به کار گرفته شده بود، به این سازمان منتقل شده است.

مودیان مالیاتی

کسانی که مالیات به دولت می‌پردازند و طبق قانون به دولت مدیون هستند. به عبارت دیگر مودیان مالیاتی به اشخاصی اطلاق می‌گردد که بدهی مالیاتی بابت هرگونه فعالیت یا معاملات انجام شده متوجه آن‌ها است.

واحد مالیاتی

کوچک‌ترین جزء تقسیمات اداری بخش مالیاتی است که براساس محدوده جغرافیایی، منابع مالیاتی، نوع مودیان یا حسب وظیفه مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می‌شود.

سال مالیاتی

سال مالیاتی در مفاهیم مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی که از فروردین ماه هر سال شروع و به آخر اسفند ماه همان سال ختم می‌شود، لیکن درمورد اشخاص حقوق مشمول مالیات که سال مالی آن‌ها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمی‌کند، سال مالی آن‌ها، به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرار می‌گیرد و موعد تسلیم اظهارنامه، ترازنامه، حساب سود و زیان و سررسید پرداخت مالیات آن‌ها چهار ماه شمسی پس از سال مالی می‌باشد.

بیشتر بخوانید: مالیات چیست و چند نوع می‌باشد؟

اظهارنامه مالیاتی

اظهارنامه مالیاتی فرم خاصی است که برطبق مقررات از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و در اختیار مودیان مالیاتی قرار می‌گیرد و مودیان مکلف هستند مشخصات خود و نشانی محل کسب و سکونت یا منبع تحصیل درآمد و نیز اطلاعاتی درباره درآمد و حسب مورد دارایی‌ها و سود و زیان را که در فرم موصوف پیش‌بینی گردیده، منعکس کرده و ظرف مهلت مقرر به اداره امور مالیاتی تسلیم نمایند. ضمناً مطابق تبصره ماده ۲۲۶ قانون مالیات‌های مستقیم به مودیان مالیاتی اجازه داده می‌شود، درصورتی‌که به نحوی از انحاء در اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان تسلیمی از نظر محاسبه اشتباهی شده باشد، با ارائه مدارک لازم ظرف یک ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه نسبت به رفع اشتباه اقدام و اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان اصلاحی را حسب مورد تسلیم نماید و در هر حال تاریخ تسلیم اظهارنامه مودی تاریخ تسلیم اظهارنامه اول می‌باشد.

برگ تشخیص

نظر مکتوبی است که ماموران مالیاتی پس از رسیدگی به درآمد و دارایی مودی اعلام می‌کنند و ضمن آن درآمد یا دارایی مشمول مالیات و مبلغ مالیات متعلق را مشخص می‌سازند.

درآمد مشمول مالیات

از جمله مفاهیم مالیاتی درآمد مشمول مالیات است که این عنوان را می‌توان به معنای مبلغی دانست که مالیات بر آن تعلق می‌گیرد و یا به عبارت دیگر مبلغی که نرخ مالیاتی بر آن اعمال می‌شود. هر چند ضمن قانون مالیات‌های مستقیم، این عنوان گاهی به اقلام درآمد قبل از کسر معافیت‌ها اطلاق شده است. (مانند حکم مذکور در ماده ۹۴ قانون مالیات‌های مستقیم)

مطابق ماده ۹۴ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد مشمول مالیات مودیان موضوع مالیات بر درآمد مشاغل عبارت است از کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایر درآمدهای آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده پس از کسر هزینه ها و استهلاکات مربوط طبق مقررات فصل هزینه‌های قابل قبول و استهلاکات.

معافیت مالیاتی

قوانین مالیاتی غالباً برای اشخاص، اقلام و معاملات و غیره، معافیت‌هایی قائل می‌شود که اگر چنین نبود آن موارد مشمول مالیات یا ماخذ محاسبه اقلام مشمول مالیات قرار می‌گرفتند. به‌طورکلی معافیت مالیاتی یعنی چشم پوشی دولت از مالیاتی که متوجه شخص یا اشخاص معین شده است.

مفاصا حساب مالیاتی

عبارت است از سندی که مقامات مالیاتی به عنوان مودی صادر و طی آن گواهی می‌کنند که وی کلیه مالیات‌های قطعی خود را پرداخته است و یا مشمول هیچ گونه مالیاتی نمی‌باشد.

هیات حل اختلاف مالیاتی

مرجع رسیدگی به کلیه اختلاف‌های مالیاتی جز در مواردی که ضمن مقررات قانون مالیات‌های مستقیم مرجع دیگری پیش‌بینی شده، هیات حل اختلاف مالیاتی است.